Het jaar 2019 zal niet veel positieve verandering brengen in de regio. Het is onwaarschijnlijk dat doorlopende conflicten zullen worden opgelost, sommige zullen zelfs nog erger worden en er zullen nieuwe uitbreken. Zo waren er vorig jaar veel initiatieven om een politieke oplossing voor het conflict te vinden, maar de taal van geweld was harder dan de stem van de dialoog en alle uitnodigingen voor vredesonderhandelingen waren gedoemd om te mislukken. Ik ben alleen benieuwd naar hoe en op welke manier het conflict in Syrië dit jaar kan of zal worden opgelost.
Ondanks de nederlaag van de Syrische oppositie en de herovering van grote stukken land door de pro-regeringsstrijdkrachten in 2018, is het Syrische conflict nog lang niet ten einde. Meer dan 40 procent van het Syrische grondgebied is nog steeds niet onder controle van de regering van Damascus.
De terugtrekking van Amerikaanse troepen uit het olie-, gas- en waterrijke noordoosten zal waarschijnlijk de concurrentie tussen de grote externe machten in het conflict aanwakkeren: Turkije, Rusland en Iran. Waarschijnlijk zal dit ook gevolgen hebben voor het gedemilitariseerde zone-akkoord in Idlib, wat een grote aanval op het laatste bolwerk van de oppositie afgelopen september heeft kunnen voorkomen.
Het Syrische conflict kan heel goed een nieuwe fase van proxy-oorlogsvoering in gaan, waarbij de VS Turkije de verantwoordelijkheid geeft om Iran te blokkeren in de gebieden die het van plan is te evacueren.
De terugtrekking van Amerikaanse troepen zou daarnaast een meer agressieve Israëlische aanpak in Syrië kunnen stimuleren.
Na terugtrekking van de VS zal Israël moeten vertrouwen op zijn eigen inspanningen om de invloed van Iran in Syrië te bestrijden en zal het proberen zijn militaire activiteiten op Syrisch grondgebied te vergroten. Het zal echter voor één grote uitdaging staan: Rusland, dat het Syrische luchtruim controleert. In september leidde een incident met Israëlische straaljagers tot het neerhalen van een Russisch surveillance vliegtuig met de dood van zijn 15-koppige bemanning als gevolg. Dit maakte Moskou furieus, dat tot nu toe heeft geweigerd zijn nauwe militaire coördinatie met Israël voort te zetten.
Toenemende spanningen tussen de grote buitenlandse spelers in Syrië zullen een politieke oplossing van het conflict waarschijnlijk nog verder vertragen. Tot nu toe is het Astana-trio (Rusland, Turkije en Iran) er niet in geslaagd overeenstemming te bereiken over de vorming van de grondwet commissie vanuit de Verenigde Naties. Met de terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit Syrië, is de kans op een overeenkomst nu zelfs kleiner geworden; in feite zou het hele Astana-proces kunnen instorten. De parallel door de VN geleide vredesonderhandelingen zijn ook doodgelopen.
De Amerikaanse terugtrekking betekent ook dat de VS effectief zijn Koerdische bondgenoten
(YPG-PKK) in de steek laat. Dit zal waarschijnlijk resulteren in een dramatische verbetering van de Turks-Amerikaanse betrekkingen en een herstart van hun alliantie in Syrië. Dit zal Rusland zeker van streek maken, waardoor het waarschijnlijker wordt dat zij meer afhankelijk wordt van Iraanse milities om het vacuüm te vullen dat de VS in het noordoosten van Syrië hebben achtergelaten. Herschikking kan ook nadelige gevolgen voor de YPG met zich mee brengen, wat Turkije dichter bij Rusland en het Syrische regime dwingt, uit angst voor een Turks militair offensief.
Een jaar eindigt en een nieuw jaar begint, terwijl de situatie in Syrië pijnlijk blijft. Kinderen, vrouwen en de geschiedenis zijn slachtoffers van de oorlog. Criminelen en handelaars die de vruchten van de oorlog plukken, zijn op vrije voeten en dansen op de lichamen van de slachtoffers.